Aspecten van privacy – en de schending daarvan – kom je overal tegen. Als je ze maar ziet. Onwetendheid is een belangrijke oorzaak.

Afgelopen week kochten mijn echtgenote en ik een nieuw bed. Alhoewel zich rondom de aankoop van een nieuw bed gevoelsmatig meer privacyaspecten begeven, werd ik in de winkel toch verrast. Na wat omzwervingen langs verschillende beddenwinkels kwamen we terecht bij dezelfde winkel waar het vorige bed was gekocht. Een jaar of 13-14-15 geleden. Nadat we hadden rondgekeken en enkele favoriete combinaties hadden gezien werden we ontvangen door een allerhartelijkste verkoopster. We waren geïnstalleerd voor het verkoopgesprek. De verkoopster pakte een adviesformulier en begon met enkele vragen: naam, adres, of we een budget hadden (niet verteld natuurlijk), en wat we van een matras verwachtten. Alles werd netjes genoteerd op het adviesformulier. Ze vertelde dat ze die informatie wilde verzamelen om ons een goed advies te kunnen geven. Wie wil dat nu niet? Vervolgens vroeg ze naar ons gewicht. Genoteerd. Toen naar eventuele aspecten waarmee ze rekening moest houden: allergieën, lichamelijke klachten of “dat soort dingen”. Wij noemden er enkele, die ik hier uit privacy overwegingen natuurlijk niet herhaal. Maar ook die werden netjes aan het papier toevertrouwd.

Ik vroeg haar wat ze met het adviesformulier ging doen. “Dat bewaar ik bij de order.”Dat was voor mij toch het moment om haar er op te wijzen dat zij persoonsgegevens en zelfs bijzondere persoonsgegevens, namelijk medische gegevens, had genoteerd. Dat ze daarvoor feitelijk niet expliciet toestemming had gevraagd en dat bewaren helemaal niet aan de orde kon zijn. Zij was geïnteresseerd in mijn opmerkingen en vroeg verder. Ik legde haar uit dat ze voor het geven van een goed advies de gegevens over onze gewichten, allergieën, lichamelijke klachten en “dat soort dingen” misschien wel mag vragen, maar dat die gegevens, na het geven van dat advies, niet meer nodig zijn voor haar. Waarom opschrijven en niet gewoon een minuut of 10 onthouden?

Bovendien vraag ik me af of het er werkelijk toe doet om al die informatie te willen weten. Zonder naar het gewicht te vragen kun je op basis van het postuur van je klant eenvoudig adviseren. “Gezien uw lichaamsbouw kunt u voor een zachtere / hardere matras kiezen.” Op bepaalde materialen in matrassen kun je wijzen zodat mensen met allergieën, zonder die te hoeven vermelden, een ander materiaal kunnen kiezen.

Resumerend: anders dan de voor de uitvoering van de overeenkomst noodzakelijke gegevens hoeft de beddenverkoper niet te noteren. Andere gegevens die van invloed zijn op de keuze kunnen worden aangeboden zodat de klant zelfstandig een keuze kan maken, zonder daarbij expliciet bijzondere persoonsgegevens te hoeven prijsgeven.

‘Mijn’ verkoopster was geïnteresseerd in mijn opmerkingen. Ik noteerde op haar verzoek het webadres van de Autoriteit Persoonsgegevens. Zij wilde dit doorgeven en bespreken. Ik vroeg aan haar of het gebruikelijk was om deze informatie te noteren en te bewaren. Ze wist het niet van directe collega’s of die in andere vestigingen. Ik maak me grote zorgen! De informatie werd in daartoe bestemde vakjes op het adviesformulier genoteerd.

Dat de verkoopster toen we klaar waren en wegliepen het adviesformulier afscheurde, tot een prop maakte en in de vuilnisbak gooide was een goede start. Ik wens hen veel succes met het adequaat verwijderen van al die adviesformulieren uit de dossiers van de afgelopen jaren.